آلاچیق یک سازه پرکاربرد در طراحی فضای سبز است که به عنوان سایبان مورد استفاده قرار می‌گیرد. آلاچیق، تارم یا کلاه فرنگی، از تعدادی ستون و سقفی که روی آن‌ها قرار می‌گیرد تشکیل می‌شود. می‌توان این اجزای اصلی را با عناصر دیگر مثل دیواره و… ترکیب کرد و آلاچیق را به شکل‌های متنوعی طراحی و اجرا کرد. طراحی و اجرای آلاچیق در یک فضای باز مثل باغ، حیاط، روف گاردن و…، مکان بسیار مطلوبی برای نشستن و استراحت کردن به وجود می‌آورد. طراحی و اجرای آلاچیق به شما امکان می‌دهد بدون اینکه در معرض تابش آفتاب یا بارش باران و… باشید از نشستن در حیاط خانه یا ویلای خود و تماشای آن و همچنین تنفس در هوای تازه لذت ببرید.
آلاچیق یا کلاه‌فرنگی که در گوشه باغ‌ها، پارک‌ها یا باغچه‌ها قرار داده می‌شود و به عنوان سرپناهی برای نشستن در هوای باز استفاده می‌شود. این سازه‌ها معمولاً دارای گنبد هستند و اطرافشان باز است. نام فارسی این سازه تارم است که در متون قدیمی بیشتر به صورت طارم نوشته شده‌است ولی امروزه واژه آلاچیق که واژه‌ای ترکمنی است رواج بیشتری دارد. در غرب آلاچیق‌ها بیشتر سده نوزدهم در باغ‌های افراد ثروتمند دیده می‌شد و معمولاً در پیرامون آن‌ها گلکاری انجام می‌شد. امروزه آلاچیق‌های چوبی پیش‌ساخته را می‌توان از فروشگاه‌های وسایل باغچه خریداری کرد و در حیاط خانه قرار داد.
چرا در حیاط خانه یا ویلای خود آلاچیق نصب کنیم؟
در طراحی فضای سبز به دو دلیل از آلاچیق استفاده می‌شود. هرکدام از این دلایل به تنهایی می‌تواند توجیه مناسبی برای استفاده از آلاچیق باشد.
۱. به عنوان سرپناه برای ایجاد یک محیط دلنشین برای نشستن در حیاط: طراحی و اجرای آلاچیق راه مناسبی برای استفاده بهتر و راحت‌تر از فضای حیاط خانه یا ویلا است. با قرار دادن آلاچیق در حیاط یک فضای نیمه باز ایجاد می‌شود که امنیت و راحتی فضای بسته و نشاط و سرزندگی فضای باز را به کاربر القا می‌کند.
۲. به عنوان یک عنصر تزئینی و کمک به زیبایی فضا: در طراحی فضای سبز نیز مثل طراحی داخلی یک عنصر به عنوان نقطه کانونی انتخاب می‌شود و قرارگیری و جهت سایر عناصر به کمک نقطه کانونی تعیین می‌شود. آلاچیق می‌تواند این نقش را فضای سبز به عهده بگیرد و طراحی را هدفمند و هماهنگ کند. طراحی و اجرای آلاچیق متناسب با سبک طراحی و چیدمان حیاط یا ویلا، فضا را منسجم‌تر نشان می‌دهد.
چه موادی برای ساخت و اجرای آلاچیق استفاده می شوند؟
متریالی که در ساخت آلاچیق به کار می‌روند بسیار متنوع هستند. بهتر است انتخاب متریال مورد استفاده برای ساخت آلاچیق با توجه به آب و هوای منطقه و سبک طراحی محیط انجام شود. مقاومت و استحکام آلاچیق با کیفیت متریال آن ارتباط مستقیم دارد و به همین دلیل متریال باید دقت و وسواس ویژه‌ای انتخاب شود. چوب، فلز، سیمان و بتن، شیشه و… از متریال پرکاربرد در طراحی و اجرای آلاچیق هستند.
چوب متریالی است که از دل طبیعت خارج شده است و با المان‌های طبیعی فضای سبز به خوبی ترکیب می‌شود به همین دلیل یکی از پرکاربردترین متریال در ساخت آلاچیق است. اگر می‌خواهید از زیبایی آلاچیق‌های چوبی در فضای سبز مورد نظر خود استفاده کنید باید از چوب‌های مرغوب، مستحکم و مقاوم در برابر نور خورشید استفاده کنید. چوب درخت‌های سرو، کاج، صدر و توسکا برای ساخت آلاچیق مناسب هستند. آلاچیق چوبی حتما باید برای مقابله با آب و رطوبت تقویت شود.
آلاچیق فلزی مستحکم‌ترین و مقاوم‌ترین نوع آلاچیق است. فلز متریال مناسبی برای طراحی سبک مدرن است. آلاچیق‌های فلزی را می‌توان در طرح‌های متفاوت طراحی و اجرا کرد. عمر مفید آلاچیق فلزی بسیار بالا است و مدت زمان زیادی از وجود آن در حیاط خانه یا ویلای خود بهره‌مند خواهید بود. برای مقاوم کردن آلاچیق فلزی در برابر آب و رطوبت باید از رنگ‌های پوششی ضد آب استفاده کنید و احتمال آسیب دیدن فلز به خاطر نفوذ آب را از بین ببرید.
انواع آلاچیق از نظر سبک طراحی
آلاچیق مدرن
سبک مدرن طراحی با سادگی و ظرافت همراه است. طراحی و اجرای آلاچیق با این سبک نیز از همین قانون و اصول پیروی می‌کند. آلاچیق‌های مدرن ساختار مکعبی، منتظم و اشکال راست گوشه دارند. این آلاچیق‌های سقف‌های مسطح یا کم شیب دارند. تزئینات این آلاچیق مینیمال است. آلاچیق‌های مدرن معمولا با متریال فلز، شیشه و یا ترکیب این دو ساخته می‌شوند.
آلاچیق سنتی
طراحی و اجرای آلاچیق به سبک سنتی هماهنگی زیادی با فضاهای سبزی مثل حیاط دارد. چوب بیشترین استفاده را در طراحی آلاچیق سنتی دارد. این نوع آلاچیق سقف شیب‌دار یا گنبدی شکل دارد. شبکه‌های هندسی و منبت کاری تزئینات مخصوص سبک سنتی هستند که در طراحی آلاچیق های سنتی به کار برده می شوند.
آلاچیق کلاسیک
در طراحی و اجرای آلاچیق سبک کلاسیک معمولا از سیمان استفاده می‌شود. سبک کلاسیک یادآور شکوه و بزرگی معماری رومی است. آلاچیق‌های سبک کلاسیک نیز از این قاعده مستثنی نیستند و با ستون‌های بزرگ، سرستون‌های زینتی، سقف‌های گنبدی شکل و تزئینات زیاد طراحی می‌شوند.